Kentleşme ve çevre sorunları alanlarında en çok duyulan sözcüklerin başında gelen ekoloji, çoğunlukla doğal varlıklara, çevre sorunlarına, yeşil harekete göndermede bulunularak kullanılmakta ya da anlaşılmaktadır. Böyle bir anlam anlayışı çok yanlış olmasa da aslında ekoloji sözcüğü yaşam ortamlarını inceleyen bir bilim dalını ifade etmektedir. Bir başka anlatımla çevre, ekolojinin uğraş alanıdır ya da öbür türlü söylemek gerekirse ekoloji çevrenin bilimidir.

Yunanca oikos (yer, yurt, konut) ve logia (bilim, söylem) sözcüklerinin birleşmesinden oluşan ekoloji ilk zamanlarda hayvanların ve bitkilerin evi, yuvası anlamında kullanılmıştır. Canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilim dalını ifade eden kavrama ilk olarak 1866 yılında Alman biyolog Ernst Haeckel’in Generelle Morphologie der Organismen adlı yapıtında yer verilmiştir.[1] Haeckel'in kitabında sözcük canlıların çevreleriyle olan ilişkisinin bilimi olarak tanımlanmaktadır.

Yakın zamanlara değin biyolojinin bir dalı olarak kabul edilen ekolojinin kapsamı bitki ve hayvanların yaşam ortamları içinde incelenmesi ile sınırlı kalmıştır. 1970ler’den sonra çevre sorunlarının giderek ağırlaşıp önem kazanmasıyla ekolojinin ilgi alanı genişlemiş, insanın doğa ile olan ilişkilerinin yanı sıra toplumsal çevreyi de içermeye başlamıştır.[2]

Her ne kadar sözcük yaşam ortamlarını inceleyen bir bilim dalının adı olsa da ekolojik bunalımın gündeme girmesi, çevre hareketinin gelişmesiyle yıllar içinde yeni anlamlar kazanmaya, farklı konuları ifade etmek için de kullanılmaya başlanmıştır. Bugün ekoloji dendiğinde yaşam ortamlarının, çevre sorunlarının, yeşil hareketin, çevreci düşüncenin akla gelmesini sözcüğün yıllar içinde geçirdiği evrime bağlamak gerekmektedir.

[¨] Kamu Yönetimi, 1992.

[1] Anna Bramwell (1989) Ecology in the 20th Century, New Haven: Yale University Press, s.39.

[2] Fikret Berkes ve Mine Kışlalıoğlu (1990) Ekoloji ve Çevre Bilimleri, İstanbul: Remzi Kitabevi, s.13 ve Ruşen Keleş ve Can Hamamcı (1993), Çevrebilim, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, s.33.